Մեղուն  ու հավը

Ղազարոս Աղայան

Հավը Մեղվի վրա ծիծաղելով ասաց մեկ անգամ.

– Մի՞թե չգիտես, թե ինչ եմ շինում, ես քեզ նման պարապ – սարապ չեմ տզտզում: Ես օրը մեկ ձու եմ ածում, մեկ ձու, գիտե՞ս մեկ ձուն քանիս է:

– Գիտեմ, գիտեմ, հասկացա: Բայց ես մինչև հիմա կարծել եմ, թե դու օրը հարյուր ձու ես ածում:

– Ինչպե՞ս կարելի է օրը հարյուր ձու ածել, անխելք մեղու:

– Ապա եթե քո ածածդ ընդամենը մի ձու է, էլ ինչո՞ւ ես հարյուր անգամ կչկչում, թե հա՜յ, հարա՜յ, լսեցեք, որ ձու եմ ածել: Իմ կարծիքով ՝ այսքան կչկչալուն մի ձուն շատ քիչ է: Այնպես չէ, իմաստուն հավիկ – մարիկ:

– Բայց դու ի՜նչ ես շինում, դու, որ իմ մի ձուն քիչ ես համարում:

– Ես ինչ որ շինում եմ, քեզ պես կչկչալով չեմ հայտնում ուրիշներին: Ես գլուխս քաշ գցած, մեղր եմ շինում: Գիտե՞ս ինչ է մեղրը: Դա հավի կերակուր չէ, քո խելքի բանը չէ, հավիկ – մարիկ:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ինչպիսի՞ն էր հավը։ Պատասխանդ հիմնավորող նախադասությունը գունավորի՛ր։

Հավը ընդամենը մեկ ձու էր ածում, բայց այնքան էր կչկչում, կարծես հարյուր ձու է ածել։

-Եթե քո ածածդ ընդամենը մի ձու է, էլ ինչո՞ւ ես հարյուր անգամ կչկչում, թե հա՜յ, հարա՜յ, լսեցեք, որ ձու եմ ածել: Իմ կարծիքով ՝ այսքան կչկչալուն մի ձուն շատ քիչ է: Այնպես չէ, իմաստուն հավիկ – մարիկ:

2. Համամիտ ես մեղվի հետ։ Ինչո՞ւ։

Կարծում եմ, որ մեղուն ճիշտ է, որովհետև ես ընդհանրապես ձու չեմ սիրում։ Իսկ ամեն մի արածի համար պետք չէ այդքան գլուխ գովալ։

3. Բառերն առանձնացրու ու կարդա՛ ասացվածները

Մեղրը ծախողը մատը կլպստի:

Հավին ընկերացար, կտուցդ կեղտոտ կլինի։

«Մեղր, մեղր» ասելով բերանդ չի քաղցրանա։

4. Նախադասությունները ընդարձակիր՝ հարցերին պատասխանող բառեր ավելացնելով։

1) (ինչպիսի՞) հավը (ե՞րբ) (որտե՞ղ) ծիծաղում էր։

Չաղլիկ հավը գիշերը անկողնում ծիծաղում էր։

2) (ինչպիսի՞) մեղուն (ե՞րբ) (ո՞ւմ) հարցրեց։

Ժիր մեղուն առավոտյան ինձ հարցրեց։

3) (ինչպիսի՞) (ի՞նչը) (որտե՞ղ) մեղր է շինում։

Տզզան մեղուն փեթակում մեղր է շինում։

5․Բլոգումդ գրի՛ր՝ ինչի՞ մասին էր առակը, ի՞նչ սովորեցրեց քեզ այն։

Առակը սովորեցրեց, որ պետք չէ պարծենալ, երբ ինչ-որ գործ ես անում։ Շուրջդ կան մարդիկ, ովքեր ավելի շատ ու մեծ գործեր են անում, բայց այդ մասին ամբողջ օրը չեն պատմում։

6.Կա՞ն քո շրջապատում այնպիսի մարդիկ, ովքեր իրենց կատարած փոքրիկ գործով բոլորի մոտ գլուխ են գովում։

Ոչ, իմ շրջապատում այդպիսի մարդ չկա։

7․Նմանատիպ մի առակ էլ ինքդ հորինի՛ր։

Շունն ու կատուն

Շուն ու կատուն մի օր վիճում էին, թե ով է ավելի շատ աշխատում։

Կատուն շանը ասաց․

– Իսկ դու ի՞նչ ես անում ամբողջ օրը, որ այդքան հաչում ես։

Շունը պատասխանեց․

– Ես թույլ չեմ տալիս, որ գող մտնի բակը։

Կատուն ասաց․

– Բայց ոչ մի գող էլ չկա, ու դու ոչ մի գործ չես անում, մենակ հաչում ես։

Շունն էլ կատվին հարցրեց․

-Իսկ դո՞ւ ինչ ես անում։

Կատուն ասաց․

-Ես մկներին եմ բռնում։

Շունն էլ ասաց․

-Երբ սոված լինես կբռնես, երբ սոված չլինես, չես բռնի։

Եվ որոշեցին, որ ոչ մեկն էլ գործ չի անում։

Աչքերի գանգատը

Ջաննի Ռոդարի

Գիտե՞ք, որ աչքերն էլ են գանգատվում: Չե՞ք հավատում: Մի անգամ իմ բախտը բերեց, ես կարողացա լսել, թե ինչպես են նրանք բողոքում: -Ոչ ոք չգիտի,-տրտնջում էին նրանք,-թե ի՜նչ մեղք ենք մենք, խեղճ ենք մենք: Արդեն մի քանի դար է՝ մեր կյանքն անտանելի է: Մենք միշտ տեսնում էինք, որԱրեգակը պտտվում է Երկրի շուրջը: Բայց հայտնվեցին Կոպերնիկոսն ուԳալիլեյը և ապացուցեցին, որ ես սխալվում եմ, ամեն ինչ հակառակն է՝ Երկի՛րն է պտտվում Արեգակի շուրջը:
 Նայում էինք ջրի մեջ և տեսնում, որ նա մաքուր է ու թափանցիկ: Բայց հայտնվեց մի հոլանդացի Լևենգուկ, մանրադիտակ ստեղծեց և պարզվեց, որ մի կաթիլ ջրում ավելի շատ կենդանի էակ կա, քան ամենամեծ գազանանոցում:
Հիմա էլ, տե՛ս, գիշերը նայում ենք երկնքին, ա՜յ այնտեղ՝ վերև: Երկինքը սև է, ինչպես կասկածներն են լինում: Ամեն ինչ մեզ համար պարզ է, ախր մենք հրաշալի ենք տեսնում: Բայց դուրս է գալիս, որ մենք էլի սխալվում ենք: Մեզ մոտեցնում են աստղադիտակին, որն ուղղված է դեպի երկինք: Դե երկինք է էլի՝ իր լուսնով, աստղերով: Ու հանկարծ մենք տեսնում ենք, որ այնտեղ միլիոնավոր աստղեր կան: Այնպես որ՝ հիմա ուզենք թե չուզենք, ապացուցված է, որ մենք ամեն ինչ սխալ ենք տեսնում: Երևի լավ կլինի, որ մենք անցնենք թոշակի:

– Կեցցե՛ք: Բայց առանց աչքերի ո՞վ է դիտելու մանրադիտակներով, աստղացույցներով:

1. Իսկ ի՞նչն է ամենագեղեցիկ բանը, որ տեսել են քո աչքերը երբևէ:

Մի անգամ ես  լեռներում տեսա երկինքը շատ մոտիկից, և երկնքում

 շատ-շատ աստղեր  կային։

Մի անգամել երբ անձրև էր գալիս ու արևոտ էր, և ես տեսա, որը ծիածանը նոր է դուրս գալիս։

2. Դու՛րս գրիր անհասկանալի բառերը, բացատրի՛ր բառարանի օգնությամբ:

 թոշակ-ամսական  վճար որպես օգնություն կամ խրախուսանք

գանգատվել-բողոքել,  դժգոհել

Տրտնջալ-գանգալվել

փնթփնթալ-դժգոհել

3. Տեքստի եզակի գոյականները դարձրու՛ հոգնակի, հոգնակիները՝ եզակի:

Աչքեր-աչք,

երկինք-երկինքներ

ջուր-ջրեր

գիշեր-գիշերներ

աստղեր-աստղ

մանրադիտակ-մանրադիտակներ

էակ-էակներ

գազանանոց-գազանանոցներ

լուսին-լուսիններ

կաթիլ-կաթիլներ

կասկածներ-կասկած

աստղադիտակ-աստղադիտակներ

4. Գոյականներին հատկանիշներ ավելացրու և դարձրու՛ բառակապակցություններ:

Աչքեր-մեծ աչքեր

երկինք-կապույտ երկինք

ջուր-սառը ջուր

գիշեր-մութ գիշեր

աստղեր-փայլուն աստղեր

մանրադիտակ-մեծ մանրադիտակ

էակ-փոքրիկ էակ

գազանանոց-կեղտոտ գազանանոց

լուսին-դեղին լուսին

կաթիլ-թափանցիկ կաթիլ

կասկածներ-լուրջ կասկածներ

աստղադիտակ-գիշերային աստղադիտակ

Տեքստից դուրս գրի՝ր հատանիշ ցույց տվող բառը

About my family

Questions and answers

-Is your family big or small?

-My family is small

-Do you have a sister or a brother?

-I have a sister

-What is your mother’s name?

-My mother’s name is Anahit

-What is your father’s name?

-My father’s name is Gevorc

Մեծ գյուտարարը

Ջաննի Ռոդարի


Ժամանակին մի երիտասարդ էր ապրում: Նա երազում էր մեծ գիտնական դառնալ: Գիշեր-ցերեկ սովորում էր, երկար տարիներ, ու մի օր վերջապես ինքն իրեն ասաց.
– Ես շատ բան եմ սովորել, գիտնական եմ դարձել և հիմա բոլորին ցույց կտամ‚ թե ինչեր կարող եմ անել:
Միանգամից անցավ փորձեր անելուն: Նա հայտնաբերեց պանրի  անցքերը: Բայց հետո իմացավ‚ որ դրանք վաղուց հայտնաբերված են:
Ի՛նչ պիտի աներ, շարունակեց սովորել: Սովորում էր առավոտից իրիկուն, իրիկունից առավոտ, երկար ամիսներ: Մի օր վերջապես ինքն իրեն ասաց.
– Ավարտելու ժամանակն է, ես շատ բան եմ սովորել, գիտնական եմ դարձել և հիմա բոլորին ցույց կտամ‚ թե ինչեր կարող եմ անել:
Նա   անձրևանոցի վրայի անցքերն էր հայտնաբերել,և բոլորը մի լավ ծիծաղեցին իր վրա:
Գիտնականն էլի չհուսահատվեց‚ նորից սկսեց գրքեր կարդալ‚ փորձեր անել: Ու մի օր վերջապես ինքն իրեն ասաց.
– Ըհը՛, հիմա ես համոզված եմ‚ որ չեմ սխալվում: Հիմա ես իսկական  գիտնական եմ:
Բայց, արի ու տես, որ այս անգամ էլ սխալվեց: Նա նավերը ջրաներկով ներկեց. շա՜տ թանկ նստեց: Դա դեռ ոչինչ, ծովի ջրի գույնն էլ փոխվեց:
Մեկ է` ես կդառնամ մեծ գիտնական‚-որոշեց   գյուտարարը, չնայած մազերն արդեն սպիտակել էին:
Նա նորից գրքերը ձեռքն առավ և այնքան պարապեց, որ իսկապես  գիտնական  դարձավ:  Այդ ժամանակ նա կարող էր հնարել՝ ինչ ուզեր: Լուսին գնալու մի մեքենա հորինեց: Մի գնացք էլ ստեղծեց, որն  ընդամենը մի բրնձահատիկով  կարող էր հազարավոր կիլոմետրեր սլանալ: Կոշիկներ կարեց‚ որոնք երբեք չէին մաշվում, ու էլի լիքը հետաքրքիր  բաներ..
Նա միայն մի բան չկարողացավ գտնել ՝ ինչպես սովորենք երբեք չսխալվել:
Երևի  ոչ ոք էլ չի կարող դա գտնել: 

  1. Իսկ դու ի՞նչ կուզեիր ստեղծել, որը հիմա չկա:

Ես կուզենայի ստեղծել  քայլող պայուսակ, որ  գրքերս տաներ դպրոց։

  • Այս բառերում տառի փոխարեն աստղանիշ է դրված, լրացրո՛ւ աստղանիշի փոխարեն բաց թողնված տառերը:

Փորձեր, երբեք, միանգամից, կարդալ, ընդամենը, անձրևանոց

  • Գտի՛ր հատկանիշ ցույց տվող բառերը:

Մեծ, իսկական, հետաքրքիր։

  • Պատմությունից տասը գոյական առանձնացրու՛, նրանց ածականներ(հատկանիշ ցույց տվող բառեր) ավելացրու՛ և բառակապակցություններ ստացի՛ր (օրինակ՝ երիտասարդ-խելացի երիտասարդ):
նավ-հսկայական նավ 
պանիր-համեղ պանիր 
  անձրևանոց-  գեղեցիկ  անձրևանոց
ջրաներկ-գունավոր ջրաներկ
մազեր-երկար  մազեր
գիրք-հետաքրքիր գիրք
փորձեր-բնագիտական փորձեր
 լուսին-վառ լուսին 
բրնձահատիկ-սպիտակ  բրնձահատիկ
կոշիկ- լայն  կոշիկ

-My name is Tatev

-How old are you?

-I am 9

-Where do you live?

-I live in Yerevan

-What is your favorite color?

-My favorite color is red

-What is your favorite sport?

-My favorite sport is  football

Իմ ընթերցած հեքիաթը․

Արևն ու Զարուհին

Լինում է, չի լինում, մի չորս տարեկան աղջիկ է լինում, անունը Զարուհի։ Նա արևի նման ոսկեգույն մազեր ուներ, արևի նման կարմիր ժապավեն էր կապում և հագնում էր կարմիր կոշիկներ։ Ամռան մի օր Զարուհին խաղում էր բակում կարմիր գնդակով։ Վերևից շողում էր կարմիր արևը։ Զարուհին այնքան է խաղում բակում, որ հոգնում է։ Շոգը մի կողմից, հոգնածությունը մյուս կողմից, ու Զարուհին սկսում է դժգոհել

-Ես էլ չեմ սիրում արևին։ Թո՛ղ կորչի, արևը։

Արևը նեղանում է Զարուհուց և անհետանում է սարերի ետևը։ Արևի հեռանալուց հետո ամբողջ բնությունը փոխվում է։ Եղանակը ուժեղ ցրտում է, բոլոր ծաղիկները թառամում ու չորանում են, մրգերը ծառի վրա խակ են մնում, չեն հասնում։ Ցորենի արտերը մնում են ձյան տակ, ցորենը չի աճում, և ալյուր չի լինում, որ հաց թխեն, կովերը խոտ չեն ունենում ուտելու և կաթ չեն տալիս։ Երեխաները պաղպաղակ , քաղցր ձմերուկ ու սեխ չեն ունենում։ Զարուհին սոված էր ու մրսում էր, նա շատ էր ուզում պաղպաղակ ու կոնֆետներ ուտել։ Այդ ժամանակ մայրիկն ասաց, որ աղջիկը պետք է չորս անգամ ներողություն խնդրի արևից և խնդրի նրան վերադառնալ։

Զարուհոին մոտեցավ պատուհանին, գարնան ամինների համար ներողություն խնդրեց Արևից։ Արևը ժպտաց ու վերադարձավ, և բնությունը նորից արթնավ։ Հետո տարվա բոլոր եղանակաների համար Զարուհին խնդրեց Արևին, որ վերադառնա։ Այդպես նորից բոլոր մրգերն ու բանջարեղենը հասան, երեխաները պաղպաղակ կերան, ամբողջ օրը սկսեցին խաղալ բակում։ Զարուհին հասկացավ, որ առանց Արևի ոչինչ չի լինի, այլևս չնեղացրեց նրան, և նրանք միշտ միասին էին։

Երբ մտքերը սառչում են օդում

Ալբերտ Մորավիա


(1-ին մաս)

Պիտի որ իմանաք, մեզանից միլիոնավոր տարիներ առաջ Բևեռում* շատ ավելի ցուրտ էր, քան այսօր: Ջերմաստիճանը միլիարդ աստիճան զրոյից ցածր էր, և ամեն ինչ սառչում էր, նույնիսկ՝ մտքերը: Բավական էր մեկը մտածեր. «Ցուրտ է, գրո՛ղը տանի» անմիջապես նրա գլխավերևում սուր սառցալուլաներով գրվում էր. «Ցուրտ է, գրո՛ղը տանի»:
Հենց այդ պատճառով Բևեռում ոչ ոք չէր համարձակվում մտածել: Բոլորն էլ վախենում էին, որ ուրիշները կկարդան իրենց մտքերը:
Այսպես արջերը, պինգվինները, փոկերը, մարդիկ՝ բոլորը դադարել էին որևէ բան մտածել: Մի խոսքով, Բևեռը դարձել էր իսկական հիմարիկների մի աշխարհ:
Դարերից մի դար (երբ ժամանակը դարերով էին հաշվում), մի Ծով Ա. Ցուլ* անշարժ պառկած սառցակտորի վրա, կիսախուփ* աչքերով վայելում էր ցուրտը:
Նրա գլխում ոչ մի միտք չկար, բացի մի կարճ «Բա՜»-ից: Հենց այդ «Բա՜»-ն էլ սառցե տառերով կախված էր նրա գլխավերևում: Թե ի՞նչ էր ուզում ասել այդ  «Բա՜»-ով՝ պարզ չէ:
Հանկարծ ջրից դուրս ցցվեց  Օձ Ա. Ձուկն* ու, պոչը խաղացնելով, կանչեց.
-Հե՜յ, Ծով Ա. Ցուլ, լսիր ի՛նչ եմ ասում:
-Ասա՛, լսում եմ,- փնթփնթաց Ծով. Ա. Ցուլը:
– Ես մի երկրում եղա, որը կոչվում էր Արևադարձ*: Ա՜յ թե շոգ էր այնտեղ: Եվ գիտե՞ս, այդ երկրում մտքերը չեն սառչում:
– Ի՞նչ ես ասում:
-Հավատա: Ա՛յ, օրինակ՝ մեկը քեզ է նայում ու մտածում.«Բայց ի՜նչ հաստլիկ է այս Ծով Ա.Ցուլը, հա՜…» , իսկ դու դա չես էլ իմանում, որովհետև այնտեղ մտքերը չեն սառչում ու մնում են անտեսանելի:
-Այդ ո՞վ է ասում, որ ես հաստլիկ եմ,-նեղացած փնթփնթաց Ծով Ա. Ցուլը:
-Օրինակի համար եմ ասում: Լսի՛ր, արի գլուխներս առնենք-կորչենք Բևեռից: Թե իմանաս, ին՜չ հաճելի է. մտածիր՝ ին՜չ  ուզում ես: Այդ Արևադարձում ես մի կու՜շտ մտածեցի:
– Ի՞նչ էիր մտածում:
– Տարբեր բաներ:
– Օրինակ:
-Ինչ ուզես: Օրինակ՝ մտածում էի, որ արևը կանաչ է: Կամ՝ երկու անգամ երկու հավասար է հինգի:
– Հա, բայց արևը կանաչ չէ: Իսկ երկու անգամ երկուսը հավասար է չորսի:
– Ճիշտ ես ասում: Բայց հրաշալին էլ հենց դա է, որ կարող ես մտածել՝ ինչ ուզես, ու ոչ ոք չի իմանա:
Օձ Ա. Ձուկն այնքան խոսեց ու համոզեց, որ Ծով Ա. Ցուլը համաձայնեց գնալ Արևադարձ կոչվող երկիրը: 
Օձ Ա.Ձուկը լողաց առջևից, իսկ Ծով Ա. Ցուլը հետևեց նրան: Լողացին, լողացին, ջերմաստիճանը միլիարդ աստիճան ցրտությունից փոխվեց միլիարդ աստիճան տաքության: Աստված իմ, ի՜նչ շոգ էր: Ծովը եռում էր, ինչպես  ջուրը  կաթսայում: 
Ծով Ա. Ցուլը դեռ ոչինչ չէր մտածում: Միլիոնավոր տարիներ նա չէր մտածել. հիմա էլ կարծես քնած էր: Լողալիս մեկ-մեկ հարցնում էր.
-Օձ Ա. Ձուկ, դու արդեն մտածու՞մ ես:
– Իհարկե:
– Իսկ ի՞նչ ես մտածում:
– Հազար ու մի բան ու բոլորը քո մասին:
– Ի՞նչ ես մտածում իմ մասին:
– Է՜, չեմ ասի, ասեմ՝ կնեղանաս:
Ծով Ա. Ցուլը տխրեց: Բևեռում ոչ ոք ոչ մեկի մասին չէր մտածում: Աստված գիտի, թե Օձ Ա. Ձուկը հիմա իր մասին ինչեր է մտածում: Բամբասկոտ, բութ, երկերեսանի արարած: Հանկարծ Ծով Ա. Ցուլը նկատեց, որ ինքն էլ Օձ Ա. Ձկան մասին է վատ բաներ մտածում:
Այստեղ բոլորն իրեն միայն լավ բաներ են ասում. «Բարի գալուստ, ի՜նչ գեղեցիկ ես, ի՜նչ իմաստուն* տեսք ունես, ի՜նչ բեղեր են…»: Բայց Ծով Ա. Ցուլը համոզված էր, որ եթե Բևեռում լինեին, օդում սառցե տառերով գրված կլիներ. «Միայն դու էիր պակաս այստեղ, անճոռնի. Ա՜յ քեզ

Բևեռ – Երկիր մոլորակի ծայրակետային գոտի՝ հյուսիսում և հարավում (Հյուսիսային բևեռ և Հարավային բևեռ): Երկու Բևեռներում էլ միշտ ցուրտ է
Արևադարձ – Երկիր մոլորակի աշխարհագրական գոտիներից մեկը, ուր միշտ շոգ է
Ծովացուլ – նաև ծովափիղ, կարճ բրդով,երկար բեղերով ծովային մեծ կենդանի
Օձաձուկ – օձանման ձուկ
կիսախուփ – կիսափակ
իմաստուն – շատ խելացի, մեծ կենսափորձ ունեցող 

մռութ, մի սրա բեղերին նայեք…»:

Հարցեր և առաջադրանքներ

Բավական էր մեկը մտածեր. «Ցուրտ է, գրո՛ղը տանի» անմիջապես նրա գլխավերևում սուր սառցալուլաներով գրվում էր. «Ցուրտ է, գրո՛ղը տանի»:

1.Սուր սառցալուլաներով գրվող մի միտք հորինի՛ր ու գրի՛ր:

Իմ կարծիքով  ընկերություն  անելը  շատ  լավ բան է,  և   մտածելն  էլ  է շատ լավ  բան,  որովհետև միտքդ հավաքում ես ու կարողանում ես  քո գործը անել։

2. Փորձի՛ր բացատրել, թե ինչպես ես հասկանում՝

ա. գլուխներս առնենք-կորչենք –գնանք փախչենք
բ. կուշտ մտածել –երկար մտածել, շատ  մտածել

3. Գտի՛ր բառերի հականիշները:

ցուրտ –շոգ
ցածր -բարձր
վերև -ներքև
ջուր -կրակ
տխրել –ուրախանալ
անտեսանելի -տեսանելի
մտածել -չմտածել
հիմար -խելացի
առջև -հետ
համարձակ -վախկոտ
պարզ -պղտոր
սառը -տաք

4. Ըստ այս պատմության ինչպիսի՞ն էր Բևեռը միլիոն տարի առաջ:

Բեվեռն  այս  պատմություն  մեջ շատ բարձր  և  ցուրտ  էր։

5. Իսկ Արևադարձը ինչպիսի՞ն էր միլիոն տարի առաջ:

Արևադարձում  շատ-շատ-շատ շոգ էր։

6. Քո կարծիքով ի՞նչ է միտքը:

Միտքը մարդու մտածածն է, կարծիքը։

7. Ի՞նչ կլիներ, եթե մարդիկ մոռանային մտածել:

Եթե մարդիկ չմտածեն, իրենց գործը չեն կարող անել։

8. Նշի՛ր «կրկնվող» բառը:

Ծովացուլ, ծովային, ծովափ, ծովեզր, ծովախոզուկ, ծովափիղ, ծովակ Ծովափ-ծովեզր

9. Ամեն անգամ նախորդ բառի մի տառը փոխելով՝ ստացի՛ր.

Ծով-ից-հավ

Ծով- հով- հավ

10. Հորինի՛ր:

Սառնարանում ապրող մտքերը

Երբ,  ես մեծացա,  սկսեցի աշխատել։ Ես ամեն օր սառնարանից մի միտք վերցրեցի և գնացի աշխատանքի, որ ինձ  հեշտ լինի աշխատելը։  Ես աշխատանքի վայրում հաց չէի ուտում, ջուր չէի խմում և ես միշտ սոված էի մնում։ Երբ ես աշխատանքից տուն վերադարձա,  արդեն  մութ էր ու ես սոված էի։ Ես  գիշերվա ժամը 12:59-ին հաց էի ուտում ամեն օր, և վերջում ես չաղացա։ Սառնարանում ես մի մարզվելու գործիք տեսա։ Ես մարզվեցի և նիհարեցի։ Իմ բոլոր կարևոր մտքերը ես գտնում էի սառնարանում, և նա ամենա-ամենա-ամենամտերիմ պահարանը դարձավ։


(2-րդ մաս)

Մի օր Ծով Ա. Ցուլը Ա. Ֆրիկացի անունով մի սևամորթի տեսավ, որն իր կնոջ հետ նավակում նստած Օձ Ա. Ձկան համար երգ էր երգում: Օձ Ա. Ձուկը բերանը բաց լսում էր:
Օձ Ա. Ձուկ,
Օձ Ա. Ձուկ,
Չկա քեզ պես
Սիրուն
ձուկ:
Օձ Ա. Ձուկն այդ երգով հրապուրված՝ մի պահ մոռացել էր, որ Արևադարձ կոչվող երկրում մի բան ասում են, մի այլ բան մտածում: Նա մոտեցավ նավակին, իսկ Ա. Ֆրիկացին ճարպկորեն նետեց ուռկանն, ու մի ակնթարթում բռնեց Օձ Ա. Ձկանը: Քիչ անց Օձ Ա. Ձուկը արդեն տապակված էր ու խժռված:
Ծով Ա. Ցուլը դա որ տեսավ, սարսափեց: Նա հեռացավ, մտածելով. «Ի՜նչ սարսափելի է, կեցցենք մենք՝ բևեռցիներս, որ ոչինչ չենք մտածում, իսկ եթե մտածում ենք՝ բոլորը կարող են տեսնել մեր մտածածը»:
Բայց Ծով Ա. Ցուլն անմիջապես չվերադարձավ Բևեռ: Գուցե՞ ծուլությունն էր պատճառը. կամ էլ նրան դուր էր գալիս չկարդացվող մտքեր ունենալը:
Այսպես, Ծով Ա. Ցուլը մնաց Արևադարձ կոչվող երկրում և ընտելացավ այդ երկրի սովորություններին:
Մտածելը անսպասելի պտուղներ տվեց:
Ծով Ա. Ցուլը սկսեց շատ խորիմաստ բաներ մտածել, ասենք. «Ո՞վ ենք մենք: Որտեղի՞ց ենք գալիս: Ո՞ւր ենք գնում»:
Ահա և պատասխանները. «Մենք ծովացուլեր ենք: Գալիս ենք բևեռից: Կանք, որովհետև մեզ ստեղծել է մի էակ, որը հսկայական ծովացուլի է նման: Վերջիվերջո կհեռանանք Արևադարձ կոչվող այս կեղծ երկրից և կվերադառնանք ազնիվ ու ճշմարիտ Բևեռ»: Ի վերջո Ծով Ա. Ցուլը ձանձրացավ մի բան մտածել, բայց ուրիշ բան անելուց և մի գեղեցիկ օր վերադարձավ Բևեռ: «Այո՜, չմտածել, անգործ ու անհոգ ապրել գոնե մի միլիոն տարի»,- երազում էր նա:, իր Մի անգամ Բևեռում հին սառցակտորին թիկնած, Ծով Ա. Ցուլն զգաց, որ մտածելն արդեն սովորություն է դարձել, և ինքը չի կարողանում չմտածել:
Դժբախտաբար բոլոր մտքերն անմիջապես հայտնվում էին գլխավերևում՝ պսպղուն ու թափանցիկ սառցալուլաներով գրված: Խեղճ Ծով Ա. Ցուլի բարեկամներն սկսեցին նրանից փախչել: Նա էլ սկսեց վատ բաներ մտածել նրանց մասին: Այդ մտքերը վատ խոսքերով սառցալուլաներ դարձան…
Շուտով Ծով Ա. Ցուլը մեն-մենակ մնաց իր սառցակտորի վրա:
Այդ ժամանակներից շա՜տ-շա՜տ տարիներ են անցել: Բևեռում ջերմաստիճանը բարձրացել է: Մտքերն այլևս չեն սառչում և դարձել են անտեսանելի: Բայց Ծով Ա. Ցուլը դարձյալ մենակ է ապրում: Իր սառցակտորին պառկած՝ նա անվերջ մտածում է: Ի՞նչ է մտածում:
Ի՞նչ իմանաս:

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Գտի՛ր տրված բառերի հոմանիշները:

Սիրուն-գեղեցիկ
ակնթարթ-վայրկյան
հսկա-մեծ

անմիջապես-իսկույն
արև -արեգակ

2. Պատմի՛ր այս պատմության Ծով Ա. Ցուլի մասին:

ա.  երբ նա Բևեռում էր ապրում

Երբ Ծով Ա. Ցուլը Արևադարձից վերադարձավ բևեռ,  մտածելը նրա համար սովորություն դարձավ։ Նա անընդհատ մտածում էր, և բոլորը կարդում էին մտքերը։  Ծովացուլի  բարեկամները սկսեցին սարսափահար փախչել նրա մտքերից ։ Եվ ծովացուլը մնաց մենակ, բայց շարունակում էր ամբողջ օրը մտածել։

բ. երբ նա Արևադարձում էր ապրում

Արևադարձում  ոչ ոք չէր կարող մյուսի մտքերը կարդալ։ Այնտեղ շոգ էր, և մտքերը օդում չէին սառչում։ Եվ դրա համար էլ մարդիկ մի բան մտածում էին, մեկ այլ բան ասում և անում։ Ծով Ա. Ցուլը այստեղ սկսեց շատ ու տարբեր բաներ մտածել, նույնիսկ շատ խորիմաստ բաներ,օրինակ՝ ով ենք մենք, որտեղից ենք գալիս, և ուր ենք գնում։ Բայց մի օր Ծով Ա. Ցուլը հոգնեց մի բան մտածել, մեկ ուրիշ բան անելուց և վերադարձավ Բևեռ։

3.Ի՞նչ ես կարծում, լա՞վ է, երբ մարդիկ կարողանում են կարդալ քո մտքերը:

Ես չէի ուզի, որ իմ մտքերը  կարդային,  որովհետև  կարող է  մենք մի խաղ  խաղանք,  որի ժամանակ ամեն ինչ պիտի գաղտնի լինի։

4. Ի՞նչ խորհուրդ կտաս՝

ա. Բևեռի բնակիչներին

Ես խորհուրդ կտայի բևեռի բնակիչներին իրար մտքերը չկարդան, որ բոլորը կարողանան հանգիստ մտածել ու շատ մտքեր ունենալ։

բ. Արևադարձի բնակիչներին

Արևադարձի բնակիչներին ես խորհուրդ կտայի չխաբել մարդկանց։

5. Հորինի՛ր

Միլիոն տարի մեզնից հետո

 Միլիոն տարի առաջ երկրի վրա ապրում էին դինոզավրեր, նրանք վայրի կենդանիներ  էին։ Միլիոն տարի հետո դինոզվավրերը էլի ծնվեցին , բայց արդեն ընտանի կենդանիներ էին ու մարդկանց հետ էին ապրում։  Երբ մայրիկը երեխաներին գործ էր տալիս կամ մարդիկ ամբողջ օրը գործ էին անում էին, դինոզավրերը ոչինչ չէին անում։ Բայց դինոզավրերը շատ էին ուզում մարդ դառնալ, դրա համար նրանք էլ սկսեցին շատ գործեր անել։  Եվ դինոզավրերը դարձան սովորական մարդ։ Իսկ մարդիկ սկսեցին չաշխատել և ոչինչ չանել ու այդպես դարձան դինոզավրեր։

Գտի՛ր «կրկնվող» բառը:

Արևադարձ, արևայրուք, արևային, արևոտ, արևածաղիկ, արևածագ:

Արև

  • Գրի՛ր բառեր, որոնց մեջ ապրում է «և» տառը:

Տաթև,  բևեռ, արև, տերև, ուղևոր, հարևան, կարևոր։ 

Ծիծեռնակին

Աթաբեկ Խնկոյան

Դու կապուտակ ծովով արի,
Թեթև, թեթև թևով արի,
Ծովի փրփուր լանջով արի,
Գարնան երգով, կանչով արի։

Արի, արի, սիրուն ծիծեռ,
Արի, արի, գարուն դու բեր։

Սևիկ-մևիկ աչիկ ունես,
Մկրատաձև պոչիկ ունես,
Ծովի փրփուր լանջով արի,
Գարնան շնչով, կանչով արի։

Արի, արի, սիրուն ծիծեռ,
Արի, արի, գարուն դու բեր։

Ծիծեռնակով գարուն կգա,
Առանց ծիծեռ գարուն չկա,
Ծովի փրփուր լանջով արի,
Գարնան շնչով, կանչով արի։

Արի, արի, սիրուն ծիծեռ,
Արի, արի, գարուն դու բեր։

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Նկարագրի՛ր ծիծեռնակի գալն՝ ըստ բանաստեղծության:

Ծիծեռնակը գալիս է կապուտակ ծովով, թեթև-թեթև թևերով, գարնան շնչով ու կանչով։

  • Նկարագրի՛ր այս բանաստեղծության ծիծեռնակին:

Ծիծեռնակն ունի սև աչքեր և մկրատաձև պոչիկ։

  • Ինչպես ես հասկանում.
  • Դու կապուտակ ծովով արի – ծովի վրայով թռչելով
  • Գարնան շնչով կանչով արի – գարնան գալու հետ
  • Ծիծեռնակների մասին կարդա՛ և գրի՛ր 10 փաստ նրանց մասին: Կարդացածդ փաստերը որևէ ձևով ներկայացրո՛ւ բլոգումդ:

10 փաստ ծիծեռնակի մասին

  1. Ծիծեռնակները ճնճղուկանմանների կարգի թռչունների ընտանիքից են։Աշխարհում հայտնի է ծիծեռնակների 179 տեսակ։
  2. Հայաստանում ապրում են ծիծեռնակների 5 տեսակ՝ գյուղական ծիծեռնակ, քաղաքային ծիծեռնակ, ժայռային ծիծեռնակ, առափնյա ծիծեռնակ, շիկագոտի ծիծեռնակ։
  3. Ծիծեռնակների կտուցը թույլ է, ունեն բերանի լայն բացվածք, թևերը նեղ են ու երկար, պոչը մկրատաձև է, ոտքերն ու մատները թույլ զարգացած են։
  4. Ծիծեռնակները ձմռանը չվում  են տաք երկիր, իսկ գարնանը՝ մարտ-ապրիլ ամիսներին վերադառնում են։
  5. Ծիծեռնակներն իրենց բույնը սարքում են ցեխից և ամրացնում են ժայռերին, շենքերի պատերին, տանիքների անկյունում,կամուրջների տակ։ Նրանց բույնը ափսեի ձև ունի։
  6. Ծիծեռնակները սնվում են միջատներով, որոնց որսում են թռչելիս։
  7. Ծիծեռնակների թռիչքը սահուն է, թռչում են թևերը արագ թափահարելով։
  8. Եթե  ծիծեռնակը բարձր է թռչում, ապա արևոտ օր է լինելու, իսկ եթե ցածր է թռչում, անձրև է գալու։
  9. Մայիս-հունիս ամիսներին ծիծեռնակները ձվադրում են 4-6 ձու։
  10. Ծիծեռնակներն իրենց բույնը դնում են հիմնականում մարդկանց հարևանությամբ։

Ծիծեռնակին

Աթաբեկ Խնկոյան


Դու կապուտակ ծովով արի,
Թեթև, թեթև թևով արի,
Ծովի փրփուր լանջով արի,
Գարնան երգով, կանչով արի։

Արի, արի, սիրուն ծիծեռ,
Արի, արի, գարուն դու բեր։

Սևիկ-մևիկ աչիկ ունես,
Մկրատաձև պոչիկ ունես,
Ծովի փրփուր լանջով արի,
Գարնան շնչով, կանչով արի։

Արի, արի, սիրուն ծիծեռ,
Արի, արի, գարուն դու բեր։

Ծիծեռնակով գարուն կգա,
Առանց ծիծեռ գարուն չկա,
Ծովի փրփուր լանջով արի,
Գարնան շնչով, կանչով արի։

Արի, արի, սիրուն ծիծեռ,
Արի, արի, գարուն դու բեր։

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Նկարագրի՛ր ծիծեռնակի գալն՝ ըստ բանաստեղծության:
  2. Նկարագրի՛ր այս բանաստեղծության ծիծեռնակին:
  3. Ինչպես ես հասկանում.
  4. Դու կապուտակ ծովով արի –
  5. Գարնան շնչով կանչով արի –
  6. Հորինի՛ր. «Գարուն բերող ծիծեռնակը»

Սևիկ-մևիկ աչիկ,  գարնան-շունչ, փրփրած ալիքներ,գարնան երգ,  կապուտակ-ծով։

Սեվիկ-մեվիկ աչիկիկ գարնան շունչ։  Փրփրած ալիքներ գարնան երգ։ Կապուտակ-ծով։

  • Ծիծեռնակների մասին կարդա՛ և գրի՛ր 10 փաստ նրանց մասին: Կարդացածդ փաստերը որևէ ձևով ներկայացրո՛ւ բլոգումդ: